व्यक्तिनिष्ठ व वस्तुनिष्ठ अशा विभागणीपलिकडे गेल्यावर सर्वच गोष्टींच्या एकत्वाचा (oneness) आपल्याला बोध होतो - व्यक्तिनिष्ठता व वस्तुनिष्ठता यांचं एकत्व. बाह्य व आंतरिक विश्वाचं एकत्व.   उदाहरणार्थ, ध्वनि म्हणजे काय?  ध्वनि व कोलाहल यांमधे फरक करतो आपण. ध्वनि किंवा स्वर अधिक खरा वाटतो, जवळचा वाटतो. साधनेतून, म्हणजेच आत्म-भानातून येतो तो ध्वनि, स्वर. कोलाहल, गोंगाट हा वस्तुनिष्ठ वाटतो, बाहेरून येतोय असं वाटतं. त्याचा त्रास होतो, त्यामुळे आपण विचलित होतो. परंतु ध्वनि, शब्द, आवाज हा वस्तुनिष्ठ असतो व आत्मनिष्ठदेखील असतो. बौद्ध आकलनानुसार गोंगाट, कोलाहल वा कर्कशता हासुद्धा आपण निर्माण केलेला ध्वनि असतो. "तिथे झाडावर पक्षी गातोय" असं भले आपण म्हणू, मात्र त्याचा स्वर कानी पडल्याक्षणी, त्याच्या अस्तित्वाची जाणीव होताक्षणी आपणच पक्षी होऊन गेलेलो असतो. पक्षी 'इथे', मनात अवतरलेला असतो; मन पक्षी होऊन गात असतं, चिवचिवत असतं.   वाचत बसलेले असताना 'ब्लू जे' पक्ष्याचा आवाज ऐकू येतो. आपण म्हणतो, "हा 'ब्लू जे'चा आवाज...आज जरा विचित्र ओरडतोय नै..." विचार चालू ह

एक होता राजा. बुद्धाला भेटण्याची त्याची इच्छा होती.  बालपणापासून मनावर ठसवण्यात आलेल्या, दरबारात पाळल्या जाणाऱ्या शिष्टाचारांचा परिपाक म्हणून बुद्धाच्या भेटीस जाताना काहीतरी घेऊन जावं - एखादा उपहार, नजराणा - (रित्या हाती जाणं बरं नव्हे) असं त्याला वाटत होतं.    आपली पत्नी बुद्धाला अनेकदा भेटली आहे, हे राजाला ठावूक होतं.  त्या रात्री शयनगृहात बुद्धभेटीचा विषय निघाला. "...मला वाटतं आपल्या संग्रहातील ते अत्यंत दुर्लभ, तेजस्वी रत्न - जे मला प्राणप्रिय आहे; जे डोळा भरून पाहण्याची संधी आजवर फार थोड्या लोकांना लाभलीय - ते रत्न बुद्धाला पेश करावं. यापूर्वीही सम्राटांनी, राजे-रजवाड्यांनी, धनिकांनी बुद्धाला तऱ्हतऱ्हेच्या मौल्यवान वस्तूू भेट म्हणून दिल्या असतील. पण हे रत्न म्हणजे... अवघ्या जगात याच्या तोडीस तोड नसेल. हा नजराणा पाहून बुद्ध प्रसन्न व्हावा, आणि आमची भेट बुद्धाच्या सदैव स्मरणात रहावी अशी माझी इच्छा आहे. तुमचं काय मत?"    राजाची ही राणी स्पष्टवक्त्या, मिष्किल स्वभावाची होती - बुद्धासंबंधी चाललेलं राजेशाही थाटातलं बोलणं ऐकून खुदुखुदु हसत होती. शेवटचं वाक्य ऐकून तर ती मोठ्यान