Posts

Showing posts from June, 2020

नखचोखी मुंगी

Image
मी नखं कापून एका जागी रचून ठेवली व काही मिनिटांकरता दुसऱ्या कामात गुंतले. नखं गोळा करू म्हटलं तेव्हा एक मुंगी नखावर चढून काहीतरी करताना (खाताना / चोखताना) दिसली. नखं मोजून पाहते तर दोन तीन कोरी गायब झालेल्या! थोड्या अंतरावर मुंग्यांची रांग भिंतीतल्या फटीत चालली होती. कदाचित त्यांनी नेली असावीत. ही  मुंगी मात्र जरा अधीर असावी, किंवा गर्दी टाळत असावी, कुणास ठावूक! पण ती नक्की काय करत होती? कशासाठी? आपली नखं 'केराटिन' नावाच्या कठीण प्रथिनानं बनलेली असतात. मुंग्यांना हे पचण्यास फार जड. परंतु कापलेल्या नखांतले मृत त्वचेचे अंश, काही प्रकारची बुरशी, (आपण हाताने जेवत असू / स्वयंपाक करत असू तर) अन्नाचे सूक्ष्मांश वा तत्सम जैविक घटक मुंग्यांच्या दृष्टीने खाण्यालायक असतात. त्यामुळे मुंग्यांच्या खाद्य-बेगमीत आपल्या नखांचा समावेश असल्यास आश्चर्य वाटायला नको! पश्चिम गोलार्धात आढळणाऱ्या 'अटिना' उपकुळातील मुंग्या पेशानं शेतकरी, पोषणासाठी बुरशीची लागवड करणाऱ्या.  ही बुरशी केराटिनचं विघटन करू शकते, त्यामुळे या मुंग्या 'बुरशीचा खाऊ' म्हणून मानवी नखं वापरत असाव्यात. भारतातील

मॅडम ब्लावात्च्का व प्रेमाच्या बीया

Image
प्रेम देणं, प्रेम करणं हा खरोखर सुंदर अनुभव असतो. तिथे तुम्ही महाराजा, महाधिपती असता. तुमच्यापाशी अमर्याद  खजिना असतो. तुम्ही तो मनसोक्त वाटू शकता. 'केव्हातरी हा खजिना रिता झाला तर!' अशी चिंता मुळीच करू नका. तसं होत नाही. प्रेम हे परिमाण नव्हे, तो भाव आहे, गुण आहे. प्रेमाच्या खजिन्याची अद्भुतता अशी की तो दिल्याने वाढतो, आणि कंजूषपणे स्वतःजवळ राखून ठेवल्याने कुजतो, निकामी होतो. तेव्हा प्रेमाबाबत काटकसर करू नका, उधळखोर व्हा! आपण प्रेमाचा वर्षाव कोणावर करताहोत याची फिकीर करू नका - 'मी विशिष्ट लोकांवरच प्रेम करेन' हा विचार कोत्या मनाचं लक्षण असतं. 'कुणी मागितलं तर मी देईन' म्हणून खोळंबून राहू नका - प्रेम द्या! देत रहा! थिऑसॉफिकल सोसायटीच्या संस्थापिका मॅडम ब्लावात्च्का  (इंग्रजी उच्चारानुसार हेलेना ब्लावस्की )  जगभर प्रवास करत असत. त्यांना एक सवय होती. रेल्वे प्रवासात त्या बीयांच्या पिशव्या बाळगत, खिडकीजवळ बसून पिशवीतून बीया बाहेर फेकत. लोक विचारत, "हे काय करताहात?" "मी फुलझाडांच्या बीया विखुरतेय. यातील काही बीया नक्की रुजतील, त्यांची रोपं होतील,

त्र्यूफोची नजर पाहताना... ०३

Image
 *कलाकृतीबद्दल बोलताना कोणाचाही रसभंग व्हावा असा हेतू नसतो पण दुर्दैवाने तो होऊ शकतो.*     त्रूफोची नजर पाहताना... ०१  त्रूफोची नजर पाहताना... ०२ एका कवितेकरता - नव्हे, दोन कवितांकरता - चाली सुचू लागल्या. शाळेनंतर कित्तीतरी वर्षांनी. प्रत्येक पद्य जवळपास अर्धं संगीतबद्ध करून होत नाही तोच माझी सांगीतिक मती कुंठलीय, जागच्या जागी घोटाळतेय. लाटांनी नाव किनाऱ्याकडे ढकलावी, मिठी सोडवून त्याने कूस बदलावी तसंच हेही येऊ घातलेलं असेल, अगदी स्वाभाविक असेल पण मन उगाच हळहळतं. आपण  पुन्हा पुन्हा प्रयत्न करतो. आपण दुरावल्यावर तो व्याकूळ होणार, समुद्र गर्जत हाका घालणार, नि आपण जवळ आलो की हे असं! 'ज्यूल ए जिम' (English: Jules and Jim) च्या संगीतावर काही लिहावं असं बराच काळ मनात होतं. चित्रपटातील अन्य कुणाहीबद्दल, कशाहीबद्दल बोलू नये, फक्त त्या संगीताबद्दल बोलावं.... तसं व्हायचं नाही परंतु. जिमच्या आठवणीने कोवळं हसू न फुलणं, नजरेचा काटा कातरिन् कडे  न झुकणं कसं शक्य आहे? आणि ज्यूलचा उल्लेख केला नाही, त्याला विचारात घेतलं नाही तरी तो असतोच, असणार. कोंफेस्याँ ओ क्लेर दं ल्यून   - कातरि