मदहोशी

 

एके संध्याकाळी अकबर जंगलात शिकारीसाठी गेलेला असताना परतीच्या वाटेवर नमाजपठणाची वेळ झाल्याचं त्याच्या लक्षात आलं. घोड्यावरून खाली उतरून, पालापाचोळ्यात सतरंजी अंथरून तो नमाज अदा करू लागला. नमाज करता करता एकाएकी अकबराच्या अंगाला ओझरता धक्का लागला. बेसावध अकबर नमाजी आसनातून जवळपास कोलमडलाच. समोर पाहिपर्यंत वेगाने धावत जाणाऱ्या स्त्रीची आकृती जंगलात गुडूप झाली होती.
अकबराच्या मनात त्या अज्ञात स्त्रीला शासन घडवण्याची इच्छा उफाळून आली. पण करता काय, नमाज पढत असता मध्येच उठून चालत नाही.

नमाजपठण झाल्यावर अकबर तिथेच खोळंबून राहिला. कदाचित ती गेल्या वाटेने परत येईल..
ही पहा आली. अल्लड युवती होती ती.

अकबरानं गुश्शात तिची वाट अडवली. म्हणाला, "थांब! थांब जरा. नमाजपठण करणाऱ्या माणसाला तुझा धक्का लागला, आणि तू तशीच पुढे पळून गेलीस. माफी मागितली नाहीस, मागे वळूनदेखील पाहिलं नाहीस. काही रीतभात? नमाज अदा करणारी व्यक्ती दुसरीतिसरी कोणी नसून खुद्द सम्राट अकबर आहेत हेही तुझ्या लक्षात येऊ नये म्हणजे हद्द झाली. सोम्यागोम्यालाही नमाज करतेवेळी त्रास देऊ नये, तू चक्क सम्राटाला धक्का दिलास, लाज नाही वाटत तुला?"

युवती विनयानं म्हणाली, "माफ करा. त्यावेळी कुणाला माझ्याकडून धक्का लागल्याचं आता आठवतदेखील नाही. खरंतर... झालं असं, की खूप खूप दिवसांनी माझा प्रियकर परगावाहून आला होता. तो आलाय हे कळताच मी अशी वेड्यासारखी धावत सुटले. मनात फक्त नि फक्त त्याचा विचार होता. तुम्हाला धक्का लागल्याचं त्यावेळी जाणवलंही असेल, आता नाही हो आठवत. मी इतकी उत्कंठित झाले होते!
मला जो दंड द्यायचा असेल तो द्या, पण तत्पूर्वी मला एक विचारायचं आहे - मी इतकी बेभान होऊन प्रियकराची गळाभेट घ्यायला जात होते. तुमची साक्षात् परमात्म्याशी भेट होत होती तरी माझा धक्का तुमच्या लक्षात राहिला? तुम्ही प्रार्थना करत होतात, ईश्वरमीलनात होतात आणि माझ्या बापडीच्या धक्क्याने त्यात व्यत्यय आला? शिवाय नमाज करता करता तुम्ही धक्क्याबद्दलचे विचार मनात घोळवत राहिलात?
ही कसली आराधना, मला काही समजत नाही."

अकबर वरमून युवतीच्या वाटेतून बाजूला झाला.

अकबरानं म्हणे आपल्या चरित्रात उल्लेख करविला आहे: 'त्या युवतीमुळे मला आपली आराधना दांभिक असल्याची, केवळ औपचारिकता असल्याची जाणीव झाली. ती प्रियकराच्या भेटीच्या ओढीने कशी धुंद झाली होती, आणि आम्ही परमात्म्याला भेटत होतो - छट्, काय ते भेटणं! नुसते डोळे मिटून बसलो होतो इतकंच.'